SZKOŁA PODSTAWOWA IM. CICHOCIEMNYCH SPADOCHRONIARZY ARMII KRAJOWEJ W ŁOSINNIE

Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej, którzy w czasie II wojny światowej zostali przerzuceni do okupowanej Polski drogą lotniczą. Byli to ochotnicy, którzy przeszli specjalistyczne szkolenie w zakresie dywersji, sabotażu, łączności, wywiadu i kontrwywiadu.

Historia

Pomysł przerzucenia do Polski specjalnie wyszkolonych żołnierzy zrodził się w 1940 roku. Dowództwo Polskich Sił Zbrojnych w Londynie potrzebowało fachowców, którzy mogliby wspomóc konspirację w kraju. W 1941 roku utworzono w Szkocji Centrum Wyszkolenia Wojsk Powietrznych, gdzie rozpoczęło się szkolenie pierwszych Cichociemnych.

Szkolenie było niezwykle trudne i wymagające. Cichociemni musieli nauczyć się m.in. skoków spadochronowych, strzelania, walki wręcz, sabotażu i dywersji. Byli też przygotowywani do pracy w konspiracji.

Szkolenie

Szkolenie Cichociemnych podzielone było na dwa etapy. Pierwszy etap odbywał się w Szkocji, w Centrum Wyszkolenia Wojsk Powietrznych. Trwało ono około 10 miesięcy i obejmowało m.in.:

• skoki spadochronowe,
• strzelanie,
• walkę wręcz,
• sabotaż i dywersję,
• pracę w konspiracji.

Drugi etap szkolenia odbywał się w Włoszech, w Centrum Wyszkolenia Spadochronowego w Brindisi. Trwało ono około 6 miesięcy i obejmowało m.in.:

• skoki spadochronowe z dużych wysokości,
• szkolenie w zakresie łączności,
• szkolenie w zakresie wywiadu i kontrwywiadu.

Operacje

Pierwszy zrzut Cichociemnych do Polski miał miejsce w nocy z 15 na 16 lutego 1941 roku. W ciągu kolejnych lat do kraju przerzucono ponad 300 Cichociemnych.

Cichociemni brali udział w najtrudniejszych akcjach sabotażowo-dywersyjnych, takich jak:

• atak na pociąg z więźniami w Sieradzu w 1942 roku,
• atak na więzienie w Tarnowie w 1943 roku,
• atak na radiostację w Gliwicach w 1943 roku,
• atak na Wileński Zarząd Miasta w 1944 roku.

Ofiary

W czasie wojny zginęło około 103 Cichociemnych. Zostali oni pośmiertnie odznaczeni Orderem Virtuti Militari.

Do najbardziej znanych cichociemnych przerzuconych do Polski należeli: ostatni komendant główny AK gen. Leopold Okulicki, szef Oddziału II KG AK płk Kazimierz Iranek-Osmecki, legendarny dowódca partyzancki z Gór Świętokrzyskich Jan Piwnik „Ponury”, stojący na czele Centrali Służby Śledczej Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa mjr Bolesław Kontrym „Żmudzin”.
Wśród cichociemnych był także dowódca AK i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” mjr Hieronim Dekutowski „Zapora”, ofiara komunistycznej bezpieki, którego szczątki zidentyfikowano po ekshumacjach przeprowadzonych przez IPN na warszawskich Powązkach.

Pamięć

Cichociemni są symbolem polskiego patriotyzmu i poświęcenia. Ich pamięć jest kultywowana w Polsce. Nasza szkoła im. Ciechociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej w Łosinnie jest szkołą, która czci pamięć tych bohaterów.

Na polanch Łosinna miały miejsce trzy zrzuty lotnicze z Anglii.

I zrzut: z 3/4 marca 1942 r.

Miejsce zrzutu: Placówka o kryptonimie „Pole” (polana należąca do wsi Łosinno, 5-6 km na płn-zach. od stacji Wyszków). Operacja „Collar”. IV ekipa skoczków.

Samolot Halifax L-9618 „W”. Załoga samolotu polska ze 138 Dywizjonu RAF pod dowództwem nawigatora por./kpt Mariusza Wodzickiego.

Wśród 9-osobowej załogi samolotu leciało dwóch przyszłych cichociemnych. Kpt Wodzicki zginął kilka miesięcy później w Norwegii wraz załogą i trzema cichociemnymi, w jednym z kolejnych lotów do Polski. Na placówkę „Pole” zrzucono 6 wszechstronnie przeszkolonych oficerów:

• d-ca kpt Bohdan Piątkowski „Mak” - skierowany na IV odcinek „Wachlarza”, jako d-ca bazy Mińsk, po postrzale i torturach na gestapo zmarł
  w więzieniu w marcu 1943 r.,
• kpt Zbigniew Milewicz „Róg” - kierownik odbioru zrzutów w Warszawie, potem walczył w powstaniu, ranny, zginął po wojnie w Anglii,
• por. Franciszek Pukacki - „Gzyms”,
• por. Stanisław Jankowski - „Burek”, „Agaton”,
• por. Jan Rogowski - „Czarka”,
• por. Jan Kochański „Jarma” - zamordowany 16 lutego 1944 r. na Pawiaku (tego samego dnia co jego kolega  „Czarka” w Radomiu).

Zrzut odbierała placówka XIII Somianka, z dowódcą por. Stanisławem Urbaniakiem „Trzaską” - kierownikiem szkoły w Łosinnie.

Opis zrzutu i pełna lista żołnierzy przyjmujących zrzut w książce Stanisława Jankowskiego „Burka” - „Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie”.

II zrzut: z 8/9 marca 1943 r.

Operacja „Aster” Placówka „Kruk”. Zrzut sprzętu wojskowego.

III zrzut: z 16/17 września 1943 r.

Operacja „Neon I”. Placówka „Garnek”. XXXI ekipa skoczków:

• kpt dypl. Bronisław Rachwał - „Glin”,
• por. Hieronim Dekutowski - „Zapora”,
• ppor. Kazimierz Smolak - „Nurek”.

Zrzut odebrała Placówka XIV Pniewo ppor. Jana Widlickiego ps. Orski.

 Bibliografia

• Bąk J., Cichociemni. Żołnierze drugiej konspiracji, Warszawa 2004.
• Ciepiela A., Cichociemni. Historia prawdziwa, Warszawa 2016.
• IPN, Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń, Warszawa
• 2019.https://www.tvp.info/45950757/75-lat-temu-mial-miejsce-ostatni-zrzut-cichociemnych-do-okupowanej-polski
• https://zeszytykombatanckie.pl/cichociemni-spadochroniarze-armii-krajowej/